Bazı çocuklar hayatının belli bir döneminde vücudunun farklı bölgelerinde tik diye adlandırdığımız istem dışı tepkiler, refleksler sergileyebilir. En fazla ortaya çıktığı dönemler 6-7 yaş ve 11-13 yaş dediğimiz ilk ergenlik yaş dönemleridir. 3-4 yaştan önce tik problemine sıklıkla rastlanmamakla birlikte nadiren de olsa 3-4 yaş öncesinde de tik problemiyle karşılaşabiliyoruz. Bu durumu çocuklarında gözlemleyen ebeveynler yaşadıkları kaygı sonucunda çözüm arayışına yönelebilirler. Bu durumu engellemek için ebeveynlerden sıkça duyduğumuz cümleler; Dur! , Yapma! , Bunu huy edindin! , Dikkat çekmek için yapıyor..vs şeklinde çocuğun sergilediği bu davranışı engellemek adına kullanılan cümlelerle karşımıza çıkabilmektedir. Fakat araştırmalar gösteriyor ki bu uyarılar davranışı engellemek yerine tikin pekişmesine sebep oluyor.

Peki. Tik olarak adlandırdığımız durum neden olur?

Tikler çocuğunuzun duygudurumu ile yakından ilişkili olabilir. Sıklığı ve yoğunluğu strese bağlı olarak zaman zaman artış ve azalma gösterebilir.

Araştırmalar gösteriyor ki ihmal edildiğini hisseden çocuklar, kardeş kıskançlığı, ebeveyn çatışmaları gibi kaygı ve stres yaratan ortamlarda bulunan çocuklar dikkati ve ilgiyi kendi üzerlerinde toplamak için tik problemi geliştirebilirler. Ebeveyn tutumları tikler üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Titiz, mükemmeliyetçi, kuralcı anne baba tutumu ile yetişen çocuklarda tetikleyici bir durum karşısında çocuğun istem dışı geliştirdiği davranışlar olabilir. Tikler aynı zamanda yaşanmış bir olaya ya da duruma bağlı olarak da gelişebilir. Örneğin; çocuğa yönelik ya da çocuğun şahit olduğu fiziksel ya da sözlü şiddet, geçirilmiş bir ameliyat, korku verici bir olaya tanık olma, kazalar bu probleme neden olabilmektedir. Bir diğer neden rol modelleri taklit olabilir. Bu rol modeller anne-baba veya yakın çevreden olabileceği gibi televizyondan ya da oyunlardan olabilir. İlk başlarda sadece taklit olarak başlayan durum daha sonra alışkanlık haline gelip tiklere dönüşebilir. Bu durumun neden kaynaklandığını cevaplamak için iyi bir gözlem yapıyor olmak da ebeveynler için önemlidir.

Tiklerin sebep olduğu durumlar:

Bilindiği üzere tikler sadece kendi başlarına bir eylem olarak kalmayıp hayatımızın belli alanlarına da etki gösterebilir. Bu alanlar;

• Düşünme, konuşma ve hareket becerilerini engelleyebilir.
• Dikkati toparlamayı, konsantrasyonu ve öğrenmeyi güçleştirebilir.
• Stresi tetikleyebilir.
• Özgüven problemine sebep olabilir.
• Sıklıkla eleştiriye maruz kalan çocuklar kabul görme kaygısı yaşayabilir.
• Sosyal izolasyona sebep olabilir.

Özet olarak, tikler farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu durum başlarda çocuğun bilinçli olarak yaptığı hareketler olsa bile daha sonrasında istem dışı hareketlere dönüşüp çocuğun da kendini çaresiz hissetmesine neden olabilir. Uygun bir yöntem ile ele alındığında kalıcı bir problem olmamakla birlikte ihmal edildiğinde çocuğun hayatında önemli etkiler yaratabilecek bir problem haline dönüşebilir. Erken dönemde ele alınması ve uygun yötemler kullanılarak çalışılması daha kolay ve hızlı bir şekilde çözüme ulaşılmasını sağlayacaktır.